MAcMap چیست؟ چه کاربردی در تحلیل تجارت بین‌الملل دارد؟

در عصر جهانی‌سازی، تجارت بین‌الملل MAcMap یکی از مهم‌ترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی کشورها به شمار می‌رود. تصمیم‌گیری دقیق در زمینه صادرات و واردات، نیازمند دسترسی به داده‌های به‌روز درباره تعرفه‌های گمرکی، توافق‌نامه‌های تجاری و موانع غیرتعرفه‌ای است. سامانه  MAcMap که توسط مرکز تجارت بین‌المللی (ITC) طراحی شده، یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای دیجیتال در این حوزه محسوب می‌شود.
این پلتفرم اطلاعات کامل و دقیق درباره شرایط دسترسی به بازارهای جهانی را در اختیار پژوهشگران، شرکت‌ها و سیاست‌گذاران اقتصادی قرار می‌دهد. این مقاله به بررسی تاریخچه، ویژگی‌ها، کاربردها، و نحوه استفاده از این ابزار می‌پردازد.

MacMap چیست؟

MAcMap مخفف Market Access Map است. سامانه MAcMap همان نقشه دسترسی به بازار، پایگاه داده‌ای جهانی است که اطلاعات تعرفه‌ای و مقررات تجاری را میان کشورها تجمیع و استانداردسازی می‌کند. هدف اصلی این سامانه، ایجاد شفافیت در تجارت بین‌الملل و تسهیل تصمیم‌گیری برای فعالان اقتصادی است.

برای اطلاعات بیشتر و ارتباط با آکادمی صادرات دکتر قیم اشرفی با شماره تماس 📞 09102138187 📞 در ارتباط باشید.

 اهداف سامانه MAcMap

از جمله مهم‌ترین اهداف سامانه MAcMap می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش شفافیت تجاری: ارائه اطلاعات دقیق و قابل اعتماد درباره تعرفه‌ها و سیاست‌های گمرکی.
• پشتیبانی از سیاست‌گذاری اقتصادی: کمک به دولت‌ها برای ارزیابی آثار توافقات تجاری و اصلاح سیاست‌های تعرفه‌ای.
• توانمندسازی صادرکنندگان: فراهم کردن داده‌های کلیدی برای انتخاب بازارهای هدف با کمترین موانع گمرکی.
• تحلیل اقتصادی و مدل‌سازی تجارت جهانی: استفاده از داده‌های MAcMap در مدل‌های تحلیلی مانند GTAP برای پیش‌بینی تأثیر سیاست‌ها.

✅ بیشتر بخوانید: پلتفرم Trade Map چیست و چه کاربردی دارد؟

ساختار داده‌ها در سامانه MAcMap

داده‌های این سامانه بر اساس کد استاندارد HS6 (سیستم هماهنگ توصیف و کدگذاری کالاها) سازمان‌دهی شده‌اند. این ساختار به کاربران اجازه می‌دهد تا کالاها را با دقت بالا شناسایی و تعرفه مربوط به هر کشور را بررسی کنند. اجزای اصلی داده‌های MAcMap عبارت‌اند از:

• تعرفه‌های اعمال‌شده (Applied Tariff): نرخ واقعی تعرفه برای هر کالا در کشور مقصد.
• تعرفه‌های ترجیحی (Preferential Tariff): تعرفه‌هایی که در نتیجه توافقات تجاری کاهش یافته‌اند.
• سهمیه‌های تعرفه‌ای (Tariff Rate Quotas): محدودیت‌های حجمی برای واردات کالاها با نرخ ترجیحی.
• قوانین منشاء کالا (Rules of Origin): شرایطی که تعیین می‌کند یک کالا از کدام کشور محسوب می‌شود.
• تدابیر غیرتعرفه‌ای (NTMs): مقررات و محدودیت‌هایی که فراتر از تعرفه‌ها، تجارت را کنترل می‌کنند.

به کمک این داده‌ها، کاربران می‌توانند تحلیل دقیقی از ساختار تجارت جهانی و رقابت‌پذیری کشورها به دست آورند.

روش جمع‌آوری و پردازش داده‌ها

فرایند گردآوری داده‌ها در MAcMap با دقت علمی بالایی انجام می‌شود. این سامانه داده‌ها را از منابع رسمی گمرکی کشورها، توافقات منطقه‌ای، و سازمان تجارت جهانی (WTO) استخراج می‌کند.

برای یکپارچه‌سازی داده‌ها، تعرفه‌های غیر آد والور (بر حسب وزن یا مقدار) به معادل درصدی تبدیل می‌شوند تا امکان مقایسه میان کشورها فراهم شود. سپس، داده‌ها از سطح جزئی خط تعرفه به سطح شش‌رقمی HS6 تجمیع می‌شوند.

یکی از نوآوری‌های MAcMap استفاده از مدل «گروه‌های مرجع کشورها» (Reference Groups) است. در این مدل، کشورهایی با ساختار تجاری مشابه در گروه‌های مشخص قرار می‌گیرند تا دقت محاسبات افزایش یابد و داده‌ها برای تحلیل اقتصادی قابل اعتمادتر باشند.

مراحل ثبت‌نام در سامانه MAcMap

برای استفاده از خدمات سامانه MAcMap (Market Access Map) مراحل ثبت‌نام بسیار ساده و سریع است:

1. ابتدا وارد آدرس رسمی وب‌سایت MacMap.org شوید.
2. در صفحه اصلی روی گزینه Sign Up یا Register کلیک کنید.
3. فرم ثبت‌نام را با وارد کردن اطلاعات شخصی مانند نام و نام خانوادگی، آدرس ایمیل، نام سازمان یا شرکت و هدف استفاده از سامانه تکمیل نمایید.
4. بخشی از داده‌های MAcMap به صورت رایگان (Free Access) در دسترس است؛ اما برای دسترسی به ابزارهای تحلیلی پیشرفته و داده‌های تخصصی، باید اشتراک سازمانی تهیه کنید.
5. هزینه اشتراک بر اساس سطح دسترسی متفاوت است و معمولاً در سه پلن ارائه می‌شود:
   • Basic: دسترسی محدود به داده‌های عمومی.
     Pro: مناسب برای پژوهشگران و شرکت‌های تجاری.
   • Enterprise: ویژه سازمان‌ها و نهادهای بزرگ با قابلیت تحلیل گسترده داده‌ها.
     
6. پس از تکمیل اطلاعات و دریافت ایمیل تأیید، حساب کاربری شما فعال می‌شود و می‌توانید با کلیک روی Login وارد داشبورد شخصی خود شوید.

نحوه استخراج داده‌ها از MacMap.org

پس از ورود به حساب کاربری، مراحل زیر را برای جستجو، مشاهده و دانلود داده‌ها دنبال کنید:

1. از منوی اصلی، گزینه Data Explorer را انتخاب نمایید.
2. در قسمت فیلترها، پارامترهای مورد نظر خود را تنظیم کنید، از جمله:
   • کشور مبدأ و مقصد
   • کد HS محصول یا جستجو بر اساس نام کالا
   • دوره زمانی مورد نظر (برای مثال: ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳)
   • نوع داده مورد نیاز (تعرفه‌ها، حجم تجارت، یا موانع غیرتعرفه‌ای)
3. برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر می‌توانید از فیلترهای پیشرفته نیز استفاده کنید، مانند:
   
   • نوع تعرفه (MFN، ترجیحی، یا موقت)
   • واحد اندازه‌گیری (درصد، دلار یا یورو)
     سطح تفکیک داده‌ها (کشوری، منطقه‌ای یا جهانی)
     
4. داده‌ها در قالب‌های متنوعی نمایش داده می‌شوند، از جمله:
   • جدول‌های عددی شامل تعرفه‌ها و حجم تجارت
   • نمودارهای تعاملی به شکل خطی، میله‌ای یا نقشه‌های حرارتی
     نمودارهای مقایسه‌ای برای مقایسه چند کشور یا چند محصول به‌صورت هم‌زمان
     
5. برای ذخیره یا استفاده از نتایج، روی گزینه Export در بالای صفحه کلیک کنید و یکی از قالب‌های خروجی زیر را انتخاب نمایید:
   • Excel (.xlsx): مناسب برای تحلیل‌های آماری در نرم‌افزارهایی مانند Excel یا SPSS
   • CSV (.csv): قابل استفاده در نرم‌افزارهای تحلیل داده و برنامه‌نویسی مانند Python و R
   • PDF (.pdf): جهت تهیه گزارش‌های رسمی و مستندات پژوهشی
     PNG / JPEG: برای ذخیره و استفاده از نمودارها و تصاویر تحلیلی در ارائه‌ها و گزارش‌ها

کاربردهای اصلی MAcMap در تجارت بین‌الملل

MAcMap کاربردهای گسترده‌ای در تحلیل بازار جهانی و تصمیم‌سازی اقتصادی دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:

1. تحلیل سیاست‌های تعرفه‌ای: پژوهشگران و اقتصاددانان با استفاده از داده‌های MAcMap می‌توانند اثر سیاست‌های تعرفه‌ای یا توافقات آزاد تجاری را بر صادرات و واردات کشورها بررسی کنند.
   
2. برنامه‌ریزی صادرات شرکت‌ها: صادرکنندگان می‌توانند بازارهایی را شناسایی کنند که کمترین تعرفه‌ها را برای محصولاتشان اعمال می‌کنند.
   
3. مقایسه سطح حمایت گمرکی: دولت‌ها می‌توانند سیاست‌های خود را با سایر کشورها مقایسه کرده و مسیر بهبود رقابت‌پذیری را مشخص کنند.
   
4. پشتیبانی از مدل‌های اقتصاد کلان: داده‌های MAcMap در مدل‌های CGE (مانند GTAP) برای برآورد آثار تغییرات تعرفه بر تولید و رفاه استفاده می‌شود.
   

به‌عنوان نمونه، داده‌های MAcMap-HS6 نشان می‌دهد که میانگین جهانی تعرفه‌های اعمال‌شده در سال ۲۰۰۷ حدود ۴.۴ درصد بوده است که نشان از کاهش موانع تجاری در دهه‌های اخیر دارد.

مزایای کلیدی MAcMap

MAcMap نسبت به سایر منابع داده‌ای چند مزیت مهم دارد:

• پوشش جهانی و به‌روزرسانی مستمر از بیش از ۱۹۰ کشور جهان.
• جزئیات دقیق در سطح HS6 که تحلیل‌پذیری داده‌ها را افزایش می‌دهد.
• ترکیب داده‌های تعرفه‌ای و ترجیحی برای تحلیل جامع بازار.
• دسترسی عمومی و رابط کاربری ساده که استفاده از سامانه را برای کاربران غیر تخصصی نیز آسان می‌کند.
  

محدودیت‌ها و چالش‌ها

با وجود دقت بالا، سامانه MAcMap با برخی چالش‌ها روبه‌روست:

• در برخی کشورها داده‌های گمرکی به‌روز یا کامل نیستند.
• تبدیل تعرفه‌های مقداری به معادل درصدی همیشه دقیق نیست.
• اطلاعات مربوط به تدابیر غیرتعرفه‌ای هنوز به‌طور کامل پوشش داده نشده است.
• پیچیدگی قوانین منشاء کالا ممکن است در تحلیل داده‌ها اختلال ایجاد کند.

با این حال، تیم توسعه MAcMap به‌طور مداوم در حال ارتقای کیفیت و دقت داده‌هاست.

آینده MAcMap و مسیر توسعه

در سال‌های اخیر، توسعه‌دهندگان این سامانه به دنبال افزودن قابلیت‌های هوش مصنوعی و تحلیل خودکار داده‌ها هستند تا کاربران بتوانند به‌صورت بلادرنگ (Real-Time) تغییرات تعرفه‌ها را مشاهده کنند.
همچنین قرار است داده‌های مربوط به تدابیر غیرتعرفه‌ای، محدودیت‌های بهداشتی و استانداردهای فنی با جزئیات بیشتری اضافه شود تا تصویر جامع‌تری از موانع تجاری ارائه گردد.

ادغام MAcMap با سایر ابزارهای ITC نظیر TradeMap و Export Potential Map نیز از دیگر برنامه‌های آینده است تا کاربران بتوانند همزمان داده‌های حجم تجارت و موانع تعرفه‌ای را تحلیل کنند.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

سامانه MAcMap به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای دیجیتال در حوزه تجارت بین‌الملل و تحلیل بازار جهانی شناخته می‌شود. این پایگاه داده با ارائه اطلاعات دقیق درباره تعرفه‌ها، توافق‌نامه‌های تجاری و قوانین منشاء کالا، امکان تصمیم‌گیری آگاهانه را برای دولت‌ها و شرکت‌ها فراهم کرده است.

با استفاده از داده‌های MAcMap، صادرکنندگان می‌توانند مسیرهای صادراتی خود را بهینه کنند، پژوهشگران می‌توانند آثار سیاست‌های تجاری را بسنجند، و سیاست‌گذاران می‌توانند به سمت شفافیت بیشتر در اقتصاد جهانی گام بردارند.
به طور خلاصه، MAcMap ابزاری است که شفافیت، کارایی و تحلیل‌پذیری تجارت جهانی را به سطحی بی‌سابقه ارتقا داده است.

منابع
– وبسایت رسمی: [MacMap.org](https://www.macmap.org)
– گزارش‌های مک کینزی درباره تجارت جهانی (۲۰۲۳).
– داده‌های سازمان تجارت جهانی (WTO).

سوالات متداول MacMap